[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Stachura podróżnik, który nigdzie nie mógł znalezć sobie miejsca, dla niego także
ważna była Francja, on traktował słowo jak chleb powszedni.
Debiutowała pani w bruLionie . Jak pani to wspomina, czy i z tą grupą nadal czuje
się pani jakoś związana?
Tak, ale ja wyrosłam z brulionu .
Jak pani to rozumie?
Wyrosłam z brulionu Kropka.
A jednak nadal istotna dla pani pozostała poetyka skandalu i prowokacji. Co pani chce
dzięki niej osiągnąć? W pani powieściach często pojawiają się elementy, które można okre-
ślić mianem obscenicznych malowanie obrazów krwią menstruacyjną, odgryzanie łech-
taczki... Pierwszą książkę dedykowała pani swojemu psu, drugą swojej żonie... W dodatku
na okładce zamieściła pani bardzo pochlebny list Czesława Miłosza.
Następną dedykuję samej sobie. Na pewno. A list Miłosza zamieścił wydawca, nie ja.
To był warunek wydrukowania książki. Jeśli chodzi o skandal, to jest mi naprawdę bar-
dzo przykro, że ludzie tak to odbierają. Czuję się niewinna, po prostu nie potrafię ina-
czej się wyrazić. Tekst bywa często metaforą, tak jak w życiu często to, co ludzie sobie
robią darowując kwiaty albo bijąc się po twarzach także ma znaczenie przeno-
śni. Może piszę książki symboliczne, więc potraktujmy ten skandal także symbolicznie.
Czasem otrzymuję listy od czytelników poszukujących prawdy i duszy te słowa po-
wtarzają się najczęściej. Oni odbierają moje powieści jako książki religijne.
Uważam, że dużo bardziej skandaliczne jest życie w tym kraju. I temu nikt się nie
dziwi, nikt się nie oburza. Ten kraj jest dla mnie nadal głęboko nienormalny. Sądzę, że
najbardziej był sobą pod zaborami, stąd ta niezwykła erupcja talentów. Istotą tego na-
rodu był język. A sam kraj istniał tylko, będąc otoczony granicami, sam w sobie sta-
nowiąc cudowną rozpierduchę. I chwała Bogu, że tak jest. Bo taki kraj w świecie się
przyda.
A jednak pani tu wróciła...
Nie chcę powiedzieć, że ten kraj jest upiorny jest ciekawy, a to, co ciekawe, mnie
ciekawi. Ja tu nie wróciłam, ale przyjechałam na jakiś czas. Chcę jeszcze coś zobaczyć,
jeszcze gdzieś się zagniezdzić. Mogę być wszędzie, gdzie mam pracę, przyjaciół i mogę
pisać. Na razie jest tutaj. Tak jak kiedyś tutaj było Francją. Nie czuję się ograniczona
Polską, bo ten kraj jest nieograniczonością.
Paryż w pani twórczości to miasto emigrantów. Ciekawe w tym obrazie jest to, że bra-
kuje w nim tej wielkiej , polskiej emigracji. Dlaczego?
Co znaczy wielka?
Biorę to słowo w cudzysłów... Miałam na myśli środowisko Kultury , jeszcze do nie-
dawna Zeszytów Literackich
72
Ale to ja jestem teraz wielka emigracja. Paryż nowy, młody, prócz jednego czy dwu
poetów (nie mówię tu o ludziach z Kultury ), to jestem ja. Więc tego wcale nie bra-
kuje.
Nie jest już chyba pani emigrantem...
Ja się nigdy nie czułam emigrantem. Przynajmniej od kilku lat we współcze-
snej Europie to pojęcie nie ma już żadnego znaczenia. Kojarzy się jedynie z Trzecim
Zwiatem.
W pani ostatniej powieści Giugiu mówi: Prawdziwa sztuka się skończyła. Można je-
dynie rozwijać osiągnięcia mistrzów . Co pani myśli o zdaniu swego bohatera?
Najlepiej byłoby przeprowadzić wywiad z Giugiu, bo to on je wypowiada...
Ale jest on jednak pani kreacją...
Tak, ale jedna kreacja może powiedzieć: kończę książkę , a druga a ja ją za-
czynam . Książka ma dialogi, więc wszystko dzieje się w jakiejś dialektyce tak i nie.
Druga postać mówi zupełnie co innego, wtedy to jest schizofrenia. To jest dialog mnie
z samą sobą. Mogę jedynie odpowiedzieć słowami innej postaci: nieprawda, poezja się
nie skończyła. I od tego zdania możemy zacząć. Tak czy owak, odpowiedz na to pyta-
nie znajduje się w książce, choć może nie jest odpowiedzią, ale pytaniem. Tyle się mówi
o kryzysie w literaturze, a przecież kryzys jest permanentny, trwa od stworzenia Adama
i Ewy. Roztrząsanie tego nie prowadzi do niczego. Uważam, że trzeba się skupić na tym,
co ma się w głowie, a nie na szumie dokoła, bo to jest szum, bardzo pożyteczny co praw-
da, robiony przez ludzi, którzy mają akurat do powiedzenia to, a nie co innego.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]