[ Pobierz całość w formacie PDF ]
słabszych współzawodników, wielu naśladowców swej przewrotności.
Jeżeli kierownicy życia gospodarczego a prostej zboczyli ścieżki musiało to mieć takie
następstwo, że i szerokie warstwy robotnicze do tej samej stoczyły się przepaści; tym
więcej, że wielu pracodawców widziało w swych robotnikach tylko narzędzia pracy, a
nie troszczyło się o ich dusze, nie myślało nawet o rzeczach wyższych. Istotnie,
wzdryga się serce na myśl o wielkich bardzo niebezpieczeństwach, zagrażających w
nowoczesnych fabrykach moralności robotników (zwłaszcza młodszych) i skromności
dziewcząt i innych niewiast. Lęk ogarnia, jeżeli się pomyśli, jakie utrudnienie przynosi
dzisiejszy ustrój gospodarczy, a zwłaszcza opłakany stan mieszkaniowy, jedności i
współżyciu rodziny; lęk ogarnia, jeżeli przypomnimy sobie wielkie i liczne przeszkody
w należytym obchodzeniu świąt, jeżeli rozważamy powszechne osłabienie ducha
prawdziwie chrześcijańskiego, który niegdyś nawet nieuczonych prostaczków tak
szlachetnymi przepajał myślami, a który dziś ustąpił miejsca wyłącznej i jedynej
trosce o chleb powszedni. W ten sposób praca rąk, którą Opatrzność Boża nawet po
pierwszym upadku ustanowiła ku dobru ciała i duszy, staje się narzędziem
powszechnego zepsucia: martwa materia wychodzi z warsztatu uszlachetniona, ludzie
zaÅ› psujÄ… siÄ™ tam i nikczemniejÄ….
Zrodki zaradcze.
a) Odrodzenie życia gospodarczego w duchu chrześcijańskim.
135. Na tak opłakane spustoszenie dusz, które, trwając, wniwecz obraca wszelkie
próby odrodzenia gospodarczego, istnieje tylko jedno skuteczne lekarstwo: wyrazny i
szczery powrót do nauki ewangelicznej, tj. do przykazań Tego, który jeden ma słowa
żywota wiecznego"(65), takie mianowicie słowa, które nigdy nie przeminą, chociaż
niebo i ziemia przeminą"(66). Wszyscy naprawdę doświadczeni społecznicy domagają
się głośno racjonalizacji, która by w życie gospodarcze ład wprowadziła. Ale ten ład,
którego My sami tak gorąco pragniemy i który skrzętnie popieramy, będzie całkiem
ułomny i niedoskonały, jeżeli wszystkie rodzaje działalności ludzkiej nie złączą się, o
ile to ludziom jest możliwa, w przyjaznej współpracy na wzór przedziwnej jedności
Boskiego planu. Doskonałym nazywamy ów porządek, który Kościół niestrudzenie
gorąco poleca, którego domaga się sam zdrowy rozum, aby odnosić wszystko do
Boga jako do pierwszego i najwyższego celu wszelkiej twórczości stworzonej, a dobra
doczesne oceniać jako środki, z których korzystać wolno o tyle, o ile do najwyższego
celu prowadzÄ….
136. Nie należy sądzić, że przez to czynnościom zarobkowym przypisuje się mniejszą
wartość, albo że trudno je pogodzić z godnością ludzką; przeciwnie, przez nie uczymy
się pełni czci poznawać jawną wolę Stwórcy, który umieścił człowieka na ziemi, aby
ją uprawiał, i dla zaspokojenia przeróżnych swoich potrzeb jej używał. Tym, którzy
dobra wytwarzają, nie zabrania się pomnażania w godziwy i uczciwy sposób swojego
majątku; przeciwnie słuszną rzeczą jest, by każdy, kto społeczeństwu oddaje usługi i
bogaci je, sam odpowiednio stawał zamożniejszym, byleby przy gromadzeniu
majątku zważał na przykazania Boże i na prawa blizniego i używał majątku stosownie
do zasad wiary i rozumu.
137. Gdyby wszyscy zawsze i wszędzie stosowali się do tych wskazań, obracałyby się
wkrótce nie tylko produkcja i nabywanie dóbr, ale także zużywanie ich, dziś tak
często bezładne w granicach słuszności i sprawiedliwego podziału, haniebnemu zaś
samolubstwu, które jest plamą i wielkim czasów naszych grzechem, rzeczywistość
przeciwstawiłaby wielce łagodne, a jednak bardzo silne prawo chrześcijańskiego
umiarkowania, które nakazuje człowiekowi szukać przede wszystkim Królestwa
Bożego i jego sprawiedliwości, w tym przekonaniu że dobra doczesne będą mu
dodane według wyraznej obietnicy Bożej hojności(67).
b) Znaczenie miłości.
138. Ale w odrodzeniu życia chrześcijańskiego główny udział brać winno prawo
miłości, "która jest związką doskonałości"(68). Jak bardzo mylą się więc niebaczni owi
reformatorzy, którzy dbają tylko o zachowanie sprawiedliwości, i to sprawiedliwości
wymiennej, a pomoc miłości dumnie odrzucają! Oczywiście miłość nie może zastąpić
[ Pobierz całość w formacie PDF ]